Зміна парадигми особистих імен мусульманського населення Косово як відображення соціально-культурних змін

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##

  В. К. Ходжа

  Б. Ругова

Анотація

Протягом останніх десятиліть вибір імен серед албанців у Косово, окрім іншого, відображав соціальні та політичні настрої населення. Тому спостерігається тенденція, яка позначила зміну парадигми: від домінантних турецько-ісламських імен у середині 20 століття (етимологічно ці імена можуть бути арабськими та перськими, але всі вони увійшли в албанську мову через турецьку), до імен з албанським значенням, які змінювалися залежно від соціальних і політичних змін, і до повернення східних імен як домінантних (імен, які не увійшли в мову через турецьку). Це дослідження має на меті простежити та описати цю тенденцію. У цьому контексті особисті імена служать не тільки для відображення соціального життя спільноти, але, перш за все, для створення наративів, за допомогою яких формуються певні соціальні обставини та конструюється реальність. Тому вивчення особистих імен, у широкому сенсі, є важливим для бачення змін у списку імен не лише як відображення реальності, але також і як механізму конструювання реальності; у цьому випадку сучасний список імен розглядається як рушій змін соціальної ідентичності. Однак лінгвістичний рівень, який є суттєвим у цьому разі, передбачає відстеження списку імен як змінної соціального контексту та ідентичності в цілому. Дослідження передбачає збір списків імен людей у Косово в різні періоди, представляючи їх у певних соціальних та політичних контекстах.

Як цитувати

Ходжа, В. К., & Ругова, Б. (2025). Зміна парадигми особистих імен мусульманського населення Косово як відображення соціально-культурних змін. Сходознавство, (95), 71-90. https://doi.org/10.15407/skhodoznavstvo2025.95.071
Переглядів статті: 17 | Завантажень PDF: 4

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Ключові слова

антропонім, ідеологія, динаміка мовного розвитку, фонетика

Посилання

Bekteshi B. (2002), “Ndryshimi i emrave vetjakë”, in Ismajli R. (ed.), Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, 20 (1), Universiteti i Prishtinës, Prishtinë, pp. 193–206.

Caka N. and Caka A. (2010), “Motivimi i emërtimit të fëmijëve në Kosovë 1912–2008”, in AKTET – Revistë shkencore e Instituti Alb-Shkenca, 3 (4), Alb-Shkenca, Tiranë-Prishtinë-Shkup, pp. 554–6.

Caka N. and Caka A. (2021), Emrat e shqiptarë të Kosovës – Prejardhja dhe motivimi nëpër breza, ASHAK, Prishtinë.

Caka N. and Caka A. (2012), “Korpusi i gjuhës shqipe – Rezultatet e para, problemet dhe detyrat”, in Shqipja dhe gjuhët e Ballkanit, ASHAK, Prishtinë, pp. 643–83.

Castellvi M. T. C. (2003), Theories of terminology – Their description and explanation, John Benjamins, London.

Dizdari T. (2005), Fjalor i orientalizmave në gjuhën shqipe, AIITC, Tiranë.

Goçi I. (2006), Emrat vetjakë në funksion të identitetit individual dhe kombëtar, Botim i autorit, Prishtinë.

Hudson R. (2002), Sociolinguistika, Dituria, Tiranë.

Ismajli R. (1972), “Si t’i shkruajmë disa emra të huaj”, in Probleme të gjuhës letrare shqipe dhe të drejtshkrimit të saj, Tiranë, pp. 438–40.

Ismajli R. (1973), “Strukturalizmi dhe gjuhësia”, in Buletini Fakultetit Filozofik, Universiteti i Prishtinës, Prishtinë, pp.61–81.

Ismajli R. (1974), “F. de Sosyri dhe gjuhësia modern”, in Studia Humanistika, Universiteti i Prishtinës, Prishtinë, pp. 115–33.

Ismajli R. (1998), Në gjuhë dhe për gjuhë, Dukagjini, Pejë.

Ismajli R. (2002), Standarde dhe identitete, Dukagjini, Pejë.

Ismajli R., Rugova B. and Munishi Sh. (2020), Fjalor i termave të sociolinguistikës, ASHAK, Prishtinë.

Johnstone B. (2008), Discourse Analysis, Blackwell, Singapore.

Lafe E. (2011), “Rreth fjalëve me burim nga anglishtja në shqipen e sotme”, Albanologji, No. 1 (2010), vëll. II, Prishtinë.

Lleshi N. and Rugova B. (2024), Fjalor i turqizmave në gjuhën shqipe, ASHAK, Prishtinë.

Malcolm N. (1998), Kosova – një histori e shkurtër, KOHA, Prishtinë.

Mëniku L. (2013), “Emrat e shqiptarë sot – vlera e tyre si dëshmi e vazhdimësisë”, in Komunikimi ndëretnik në Ballkan, Universiteti i Tiranës, Tiranë, pp. 179–95.

Munishi Sh. (2007), “Drejtshkrimi i emrave të huaj në gjuhën standarde shqipe”, in Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, Prishtinë, pp. 409–16.

Munishi Sh. (2015), Shqipja në epokën e globalizimit, ZeroPrint, Prishtinë.

Paçarizi Rr. (2006), “Gjuha e mesengjerit”, Filologji, 14, Prishtinë, pp. 173–180.

Paçarizi Rr. (2010), “Rruga e zhvillimit të shqipes standarde në raport me nevojat e komunikimit”, in Shqipja në etapën e sotme: politikat e përmirësimit dhe të pasurimit të standardit, Qendra e Studimeve Albanologjike, Durrës, pp. 95–116.

Paçarizi Rr. (2011), Shqipja standarde në parametrat psikolinguistikë, PEN Qendra e Kosovës, Prishtinë.

Rugova B. (2012), “Pozita dhe statusi i shqipes kundruall gjuhëve të tjera të Ballkanit”, in Shqipja dhe gjuhët e Ballkanit, ASHAK, Prishtinë, pp. 163–73.

Rugova B. (2020), Ideologjia e gabimit gjuhësor, ASHAK, Prishtinë.

Rugova B. and Sejdiu R. L. (2015), Hyrje në gramatikën e tekstit në gjuhën shqipe, Trembelat, Prishtinë.

Rugova B. (2013), “Toponyms of Albania as personal names among Kosovo Albanians”, in International Conference on Onomastics, “Name and Naming”, Cluj-Napoca, Romania, pp. 364–8.

Rugova B. (2016), Riçke rome itaçi e zakucati – përmbledhje punimesh për tekstin dhe gjuhën në shoqëri, Trembelat, Prishtinë.

Rugova B. (2019), Leksikon i termave të fonetikës dhe të fonologjisë, ASHAK, Prishtinë.

Saussure F. de (2002), Kurs i gjuhësisë së përgjithshme, Dituria, Tiranë.

Temmerman R. (1997), “Questioning the univocity ideal: The difference between socio-cognitive terminology and traditional terminology”, HERMES – Journal of Language and Communication in Business, Vol. 18, pp. 51–90. https://doi.org/10.7146/hjlcb.v10i18.25412

Thomaj J. (2002), Leksikologjia e gjuhës shqipe, SHBLU, Tiranë.

Thomaj J. (2006), Leksikologjia e gjuhës shqipe, Toena, Tiranë.

Weinrich H. (2005), Linguistics of Lying and Other Essays, University of Washington Press, Seattle.